Διαφάνεια 1
Διαφάνεια 2
Διαφάνεια 3
Οι περισσότερες προβατίνες και αίγες εμφανίζουν εποχιακή αναπαραγωγική δραστηριότητα, που σημαίνει ότι μπορούν να γονιμοποιηθούν μόνο από τα τέλη του καλοκαιριού έως το τέλος του φθινοπώρου, προκειμένου να γεννήσουν από τα τέλη του χειμώνα έως τις αρχές της άνοιξης. Κατά τη διάρκεια της εποχής της υψηλότερης αναπαραγωγικής δραστηριότητας των προβατίνων και των αιγών (φθινόπωρο / χειμώνας), εμφανίζονται έως και 20 οιστρικοί κύκλοι. Ωστόσο, ορισμένες φυλές προβατίνων και αιγών μπορεί να είναι σε θέση να αναπαραχθούν όλο το χρόνο ή “εκτός εποχής”. Αυτό δεν έχει σχέση με τη φυλή αλλά με το γεωγραφικό πλάτος όπου εκτρέφονται τα ζώα. Η έκταση της αναπαραγωγικής περιόδου μειώνεται με την αύξηση του γεωγραφικού πλάτους· έτσι, τα ζώα που εκτρέφονται στον ισημερινό μπορούν να αναπαραχθούν οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, ενώ εκείνα που εκτρέφονται σε περιοχές υψηλού γεωγραφικού πλάτους – τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο ημισφαίριο – η περίοδος αναπαραγωγής είναι περιορισμένη και διακριτή, με παρατεταμένη φάση ανοίστρου μετά τον τοκετό.
Διαφάνεια 4
Η ενήβωση επιτυγχάνεται όταν το νεαρό θηλυκό άτομο παρουσιάσει οίστρο και ωορρηξία για πρώτη φορά.
Πρόβατα: Η ηλικία της ενήβωσης των νεαρών θηλυκών προβάτων ποικίλλει σημαντικά και επηρεάζεται από τη φυλή, τη διατροφή, την παρουσία αρσενικού και την εποχή που έχει γεννηθεί το ζώο. Καλά αναπτυγμένα νεαρά θηλυκά πρόβατα, με βαθμολογία σωματικής κατάστασης 3-3,5 (σε κλίμακα από 1 [αδύνατα] έως 5 [παχύσαρκα]), ιδιαίτερα των φυλών κρεοπαραγωγής, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην αναπαραγωγή σε ηλικία 7-8 μηνών, έχοντας φτάσει περίπου στο 70% του σωματικού βάρους των ενηλίκων. Υπάρχουν δύο εξαιρέσεις: (1) τα θηλυκά που γεννιούνται το φθινόπωρο θα φτάσουν στην εφηβεία την άνοιξη και θα είναι λιγότερο γόνιμα μετά από ορμονικά προκαλούμενο οίστρο, και (2) ορισμένες φυλές προβάτων ενηβώνονται αργά και μπορεί να μην είναι γόνιμες σε ηλικία 7-8 μηνών.
Κατσίκες: Η έναρξη της εφηβείας εμφανίζεται συνήθως σε ηλικία 6-8 μηνών, αλλά ποικίλλει ανάλογα με την εποχή γέννησης, τη φυλή, τη διατροφική κατάσταση και την παρουσία αρσενικού. Οι νάνες αίγες και οι μεγαλύτερες φυλές μπορεί να φτάσουν στην εφηβεία ήδη από την ηλικία των 3 μηνών. Ωστόσο, η αναπαραγωγή θα πρέπει να καθυστερήσει έως ότου το ζώο φτάσει τουλάχιστον το 60% του σωματικού βάρους των ενηλίκων ώστε να επιτευχθούν υψηλότερα ποσοστά συλλήψεων και ασφαλέστεροι τοκετοί. Οι μεγαλόσωμες φυλές αιγών (π.χ. Nubian, LaMancha, Boer και Saanen) μπορούν να εκτραφούν με ασφάλεια όταν το σωματικό τους βάρος φθάσει περίπου τα 32kg. Τα θηλυκά της φυλής Angora πρέπει να φθάσουν τουλάχιστον τα 27kg και συχνά δεν μπαίνουν στην αναπαραγωγή μέχρι να είναι 1,5-2,5 ετών. Η ενήβωση σε καλά αναπτυγμένους τράγους μπορεί να θεωρηθεί ότι επέρχεται ήδη από 4ο μήνα.
Διαφάνεια 5
Οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι αναρωτιούνται σε ποιά ηλικία μια προβατίνα ή αίγα θα πρέπει να φθάσει ώστε να μπει στην αναπαραγωγή. Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει ότι το σωματικό βάρος είναι πιο σημαντικός παράγοντας από την ηλικία γι’ αυτή την απόφαση. Αν και μερικοί πιστεύουν ότι μια προβατίνα ή αίγα κάτω από την ηλικία του ενός έτους μπορεί να μην είναι καλή μητέρα, αυτό ποικίλλει σε ατομική βάση. Όμως, εάν η προβατίνα ή η αίγα είναι ακόμα πολύ μικροκαμωμένες, δεν θα μπορέσουν να γεννήσουν. Γενικά συνιστάται τα θηλυκά να είναι στο 60-70% του σωματικού βάρους των ενηλίκων πριν μπουν στην αναπαραγωγή. Ορισμένα θηλυκά φτάνουν σε αυτό το βάρος μέχρι την ηλικία των 7 μηνών, αν και για άλλες μπορεί να χρειαστούν έως και 18 μήνες. Στη σπάνια περίπτωση που ένα θηλυκό δεν φτάσει σε αυτό το μέγεθος μέχρι την ηλικία των δύο ετών, πιθανότατα δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για αναπαραγωγή.
Διαφάνεια 6
Πρώτος οίστρος: Αυτός παρατηρείται γενικά όταν τα ζώα είναι ηλικίας τουλάχιστον 6 μηνών και ζυγίζουν τα δύο τρίτα του ενήλικου βάρους τους, αν και μερικές φυλές είναι γνωστές για την έναρξη των οίστρων τους ήδη από την ηλικία των 4 έως 5 μηνών.
Διάρκεια οιστρικού κύκλου: Κυμαίνεται από 14 έως 19 ημέρες μεταξύ των οίστρων, με τις 17 ημέρες να είναι ο μέσος όρος. Εάν όλες οι προβατίνες εκτεθούν στο κριάρι για 34 ημέρες, θεωρητικά έχουν στη διάθεσή τους δύο οίστρους κύκλους για να ζευγαρώσουν.
Διάρκεια παραμονής σε οίστρο: Ο μέσος όρος είναι 30 ώρες, αλλά αυτό μπορεί να κυμαίνεται από 3 έως 73 ώρες.
Χρόνος ωοθυλακιορρηξίας: 28 ώρες μετά την έναρξη του οίστρου
Διάρκεια διατήρησης της ικανότητας του ωαρίου για γονιμοποίηση μετά την ωοθυλακιορρηξία: 12 έως 24 ώρες
Διαφάνεια 7
Η διάγνωση του οίστρου στις προβατίνες είναι δύσκολη εάν δεν υπάρχει ανιχνευτής κριός.
Μερικές φορές οι προβατίνες κουνούν έντονα τις ουρές τους, όμως κάτι τέτοιο παρατηρείται μόνον σπάνια στις «πρωτάρες».
Διαφάνεια 8
Η ξαφνική εισαγωγή νέων κριαριών ή teasers (“φαινόμενο κριού”) σε κοπάδι των προβατίνων μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση οιστρικών κύκλων κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, συνήθως 4-6 εβδομάδες πριν από την έναρξη της οιστρικής περιόδου σε φυλές με εποχική αναπαραγωγή. Ωστόσο, αυτό είναι λιγότερο αποτελεσματικό μέτρο όταν χρησιμοποιείται για το συγχρονισμό των οίστρων αφού οι προβατίνες έχουν αρχίσει να εμφανίζουν οιστρικούς κύκλους. Οι προβατίνες που ανταποκρίνονται συνήθως έχουν ωοθυλακιορρηξία εντός 48 ωρών από την εισαγωγή του κριαριού, αλλά συνήθως δεν δέχονται την επίβαση (δηλαδή, ο οίστρος είναι σιωπηλός). Στις προβατίνες με σιωπηλό οίστρο, η ωοθυλακιορρηξία ακολουθείται από το σχηματισμό είτε ενός φυσιολογικού είτε ενός βραχύβιου (5-6 ημερών) ωχρού σωματίου (CL). Μετά την παλινδρόμηση ενός κανονικού CL, οι περισσότερες προβατίνες εμφανίζουν οίστρο (~ 19 ημέρες μετά την εισαγωγή του κριού). Μετά την παλινδρόμηση ενός βραχύβιου CL, οι προβατίνες έχουν ωοθυλακιορρηξία χωρίς να εμφανίζουν συμπτώματα οίστρου και συνήθως σχηματίζουν, στη συνέχεια, ένα φυσιολογικό CL. Η παλινδρόμηση αυτού του CL οδηγεί σε οίστρο (~ 25 ημέρες μετά την εισαγωγή του κριού). Αυτό δίνει δύο κορυφές αναπαραγωγικής δραστηριότητας και πολύ καλό συγχρονισμό των οίστρων χωρίς τη χρήση εξωγενών ορμονών. Τα κριάρια θα πρέπει να έχουν διαχωριστεί κατά τουλάχιστον 500 μέτρα (κατά προτίμηση 1-2 χιλιόμετρα) για 4-6 εβδομάδες πριν εισαχθούν στο κοπάδι των προβατίνων.
Διαφάνεια 9
Εάν ανιχνεύσουμε οίστρο σε ένα πρόβατο το πρωί, θα πρέπει να το ζευγαρώσουμε ή να του κάνουμε τεχνητή σπερματέγχυση το βράδυ.
Επίσης, αν παρατηρήσουμε συμπτώματα οίστρου το βράδυ, θα το ζευγαρώσουμε ή θα του κάνουμε τεχνητή σπερματέγχυση το πρωί.
Διαφάνεια 10
Η μέση διάρκεια του οιστρικού κύκλου της αίγας είναι 21 ημέρες, αλλά μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη φυλή και το περιβάλλον. Μια σχετικά υψηλή συχνότητα σύντομων κύκλων είναι παρατηρείται στις αίγες και, κυρίως, σε νεαρά άτομα, είτε κατά την έναρξη της αναπαραγωγικής περιόδου είτε με τη χρήση προσταγλανδίνης για την πρόκληση του οίστρου. Μεγαλύτεροι κύκλοι μπορεί να παρατηρηθούν αργότερα κατά τη διάρκεια της περιόδου στα ίδια ζώα. Η μέση διάρκεια του οίστρου είναι 36 ώρες, αλλά μπορεί να κυμαίνεται από 24-48 ώρες ανάλογα με την ηλικία, τη φυλή, την εποχή του έτους και την παρουσία αρσενικού. Η ανίχνευση του οίστρου βασίζεται σε συμπτώματα συμπεριφοράς, αιμορραγία, κίνηση της ουράς, ερυθρότητα του αιδοίου, ορατές κολπικές εκκρίσεις (οι οποίες προκαλούν τη συγκόλληση των τριχών της ουράς) και περιστασιακή αποδοχή της «επίβασης» από άλλα θηλυκά, αν και το τελευταίο είναι πολύ λιγότερο συχνό από ό, τι στα βοοειδή. Η ωοθυλακιορρηξία μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή 9-72 ώρες μετά την έναρξη του οίστρου, συνήθως προς το τέλος της φάσης του οίστρου κατά την οποία το θηλυκό μένει ακίνητο κατά την επίβαση. Ο αριθμός των ωοθυλακιορρηξιών ανά οίστρο ποικίλλει ανάλογα με τη φυλή, την εποχή και τη διατροφή.
Διαφάνεια 11
Ουρά: Η αίγα θα κουνάει πολύ την ουρά της.
Επίβαση: Μία αίγα σε οίστρο μπορεί να «επιβαίνει» σε άλλα θηλυκά ή να δέχεται την «επίβαση» από εκείνα.
Φωνή: Μερικά ζώα δεν θα φωνάζουν καθόλου, αλλά άλλα θα φωνάζουν τόσο πολύ που όποιος περνάει από μακριά θα ξέρει ότι είναι σε οίστρο.
Φλερτ: Μία αίγα θα κάνει πάει δίπλα σε έναν φράχτη απ’ όπου θα μπορεί να βλέπει ένα αρσενικό. Ακόμα κι αν υπάρχουν δύο φράχτες μεταξύ τους, θα προσπαθήσει και θα φτάσει στο πλησιέστερο δυνατόν σημείο.
Βλέννη: Μια διαυγής ή λευκή ποσότητα βλέννης μπορεί να είναι ορατή στην είσοδο του αιδοίου. Το χρώμα της βλέννης είναι μια ένδειξη για το στάδιο του οίστρου στο οποίο βρίσκεται το ζώο. Εάν είναι διαυγές, είναι συνήθως στα αρχικά στάδια, αλλά αν είναι λευκό, είναι κοντά στο τέλος.
Πτώση στην παραγωγή γάλακτος: Αυτό είναι προσωρινό και θα διαρκεί για ένα ή δύο αρμέγματα. Η μείωση μπορεί να είναι μικρή ή και σημαντική.